ساختار زبان جاوا اسکریپت - سینتکس ها در Javascript

با سلام، آیا تا به حال با کلمه ی Syntax برخورد کرده اید؟ این کلمه، کلمه ی بسیار مهمی است؛ چه از نظر معنی خود لغت و چه از نظر معنای عملی آن. بر اساس گفته ی دیکشنری Oxford در حالت کلی معنی این کلمه به شرح زیر است:

The arrangement of words and phrases to create well-formed sentences in a language.

آرایش و چیدمان کلمات و عبارات برای ساخت جملات صحیح در یک زبان.

این تعریف (با اینکه غلط نیست) اما در بحث ما که برنامه نویسی است، دقیق نمی باشد. در دنیای کامپیوتر ها و برنامه نویسی syntax به صورت زیر تعریف می شود:

The structure of statements in a computer language. _{(Oxford Dictionary)}

JavaScript syntax is the set of rules, how JavaScript programs are constructed. _(w3schools)

به عبارت دیگر در زبان های انسانی "گرامر" یا "دستور زبان" یا "نحو" داریم و در زبان های برنامه نویسی syntax را داریم!

مقادیر در جاوا اسکریپت

جاوا اسکریپت دو نوع از مقادیر را تعریف می کند:

مقادیر ثابت (literals)
مقادیر متغیر (variables)

ما هر دو نوع از این مقادیر را مورد بحث قرار خواهیم داد.

مقادیر ثابت در جاوا اسکریپت

مهم ترین قوانین برای نوشتن مقادیر ثابت، موارد زیر هستند:

اعداد می توانند با اعشار یا بدون اعشار نوشته شوند. مثال:

<!DOCTYPE html>
<html>
<body>

<h2>JavaScript Numbers</h2>

<p>Number can be written with or without decimals.</p>

<p id="demo"></p>

<script>
document.getElementById("demo").innerHTML = 10.50;
</script>

</body>
</html>

مثال در ادیتور آنلاین جاوا اسکریت

رشته ها به عنوان متن تلقی می شوند و می توانند بین double quotation یا single quotation قرار بگیرند. مثال:

"Roxo JS tutorials with Amir Zouerami"

'Roxo JS tutorials with Amir Zouerami'

مثال در ادیتور آنلاین جاوا اسکریپت

قبلا بار ها علائم نگارشی انگلیسی و مهم در زمینه ی برنامه نویسی را ذکر کرده ایم اما اگر نمی دانید double quotation یا single quotation چیست به جدول زیر نگاه کنید:

علامت نگارشی	نام انگلیسی	نام فارسی	توضیحات
.	Period/Full Stop	نقطه	-
" "	double quotation	علامت نقل قول	منظور نقل قول انگلیسی است
' '	single quotation	علامت نقل قول	منظور نقل قول انگلیسی است
,	comma	ویرگول	منظور ویرگول انگلیسی است نه فارسی
;	semicolon	نقطه ویرگول	نقطه ویرگول انگلیسی نه فارسی
:	colon	دو نقطه	-
[]	Brackets	قلاب	-
{}	Curly Braces	آکولاد	-
-	dash	خط فاصله	با آندرلاین (_) متفاوت است

مقادیر متغیر در جاوا اسکریپت

مقادیر متغیر در متغیر ها (variables) ذخیره می شوند. متغیر ها در زبان های برنامه نویسی برای ذخیره ی داده ها استفاده می شوند. جاوا اسکریپت از کلمه ی var برای تعریف متغیر ها و از علامت مساوی (=) برای انتساب مقادیر به متغیر ها استفاده می شود. در مثال زیر X به عنوان یک متغیر تعریف شده و سپس مقدار 6 به آن منتسب شده است:

<!DOCTYPE html>
<html>
<body>

<h2>JavaScript Variables</h2>

<p>In this example, x is defined as a variable.
Then, x is assigned the value of 6:</p>

<p id="demo"></p>

<script> var x;
x = 6;
document.getElementById("demo").innerHTML = x;
</script>

</body>
</html>

مشاهده ی خروجی این کد در ادیتور آنلاین جاوا اسکریپت

اپراتور ها در جاوا اسکریپت

جاوا اسکریپت برای محاسبه ی مقادیر از اپراتور های حسابی (حساب در ریاضی) استفاده می کند. مثال:

<!DOCTYPE html>
<html>
<body>

<h2>JavaScript Operators</h2>

<p>JavaScript uses arithmetic operators to compute values (just like algebra).</p>

<p id="demo"></p>

<script>
document.getElementById("demo").innerHTML = (5 + 6) * 10;
</script>

</body>
</html>

خروجی این کد عدد 110 خواهد

مشاهده ی خروجی این کد در ادیتور آنلاین جاوا اسکریپت

از اپراتور انتساب (=) برای منتسب کردن مقادیر به متغیر ها استفاده می شود. مثال:

<!DOCTYPE html>
<html>
<body>

<h2>Assigning JavaScript Values</h2>

<p>In JavaScript the = operator is used to assign values to variables.</p>

<p id="demo"></p>

<script> var x, y;
x = 5;
y = 6;
document.getElementById("demo").innerHTML = x + y;
</script>

</body>
</html>

مشاهده ی خروجی این کد در ادیتور آنلاین جاوا اسکریپت

Expression ها در جاوا اسکریپت

یک expression (عبارت) ترکیبی از مقادیر، متغیر ها و اپراتور هاست که منتهی به یک مقدار می شود. حساب کردن این عبارت، evaluation (ارزیابی) نامیده می شود. مثال ساده:

5 * 10

این عبارات می توانند شامل متغیر ها نیز بشوند:

<!DOCTYPE html>
<html>
<body>

<h2>JavaScript Expressions</h2>

<p>Expressions compute to values.</p>

<p id="demo"></p>

<script> var x;
x = 5;
document.getElementById("demo").innerHTML = x * 10;
</script>

</body>
</html>

مشاهده ی خروجی این کد در ادیتور آنلاین جاوا اسکریپت

این عبارات می توانند مقادیر رشته ای را نیز شامل شوند:

<!DOCTYPE html>
<html>
<body>

<h2>JavaScript Expressions</h2>

<p>Expressions compute to values.</p>

<p id="demo"></p>

<script>
document.getElementById("demo").innerHTML = "Amir" + " "  + "Zouerami";
</script>

</body>
</html>

خروجی این کد عبارت "Amir Zouerami" خواهد بود.

مشاهده ی خروجی این کد در ادیتور آنلاین جاوا اسکریپت

کامنت ها در جاوا اسکریپت

تمام statement ها در جاوا اسکریپت قابل اجرا شدن نیستند. کامنت ها از این دسته statement ها هستند. شما می توانید کامنت ها را به دو شکل بنویسید:

کامنت تک خطی: متن کامنت بعد از // قرار می گیرد.
کامنت چند خطی: متن کامنت بین /* و */ قرار می گیرد.

نکته: تفاوت بین کامنت تک خطی و چند خطی در این است که اگر از کامنت تک خطی استفاده کنید پس از فشردن کلید اینتر یا خروج از آن خط به هر صورت، چیزی که می نویسید جزو کامنت محسوب نخواهد شد. مثال:

<!DOCTYPE html>
<html>
<body>

<h2>JavaScript Comments are NOT Executed</h2>

<p id="demo"></p>

<script> var x;
x = 5;

// x = 6; این کد اجرا نخواهد شد

/* این کد
اجرا
نخواهد شد */

document.getElementById("demo").innerHTML = x;
</script>

</body>
</html>

مشاهده ی خروجی این کد در ادیتور آنلاین جاوا اسکریپت

Identifiers در جاوا اسکریپت

در جاوا اسکریپت از Identifiers ها برای نام گذاری متغیر ها، کلید واژه ها، توابع و label ها استفاده می شود. قوانین نام گذاری در اکثر زبان های برنامه نویسی یکی هستند. در جاوا اسکریپت حرف اول Identifiers (همان نام متغیر، یا نام تابع و ...) باید یک حرف انگلیسی، یا آندرلاین (_) یا علامت دلار ($) باشد. حروف بعد از حرف اول می توانند حروف، اعداد، آندرلاین یا علامت دلار باشند. بنابراین اعداد به عنوان حرف اول مقبول نیستند.

نکته ی مهم: متغیر ها در جاوا اسکریپت case sensitive هستند؛ یعنی نسبت به کوچکی و بزرگی حروف انگلیسی حساس هستند. به طور مثال متغیری به نام Roxo با متغیر به نام roxo یکی نیستند!

مثال:

<!DOCTYPE html>
<html>
<body>

<h2>JavaScript is Case Sensitive</h2>

<p>Try change lastName to lastname.</p>

<p id="demo"></p>

<script> var lastname, lastName;
Roxo = "https://Roxo.ir is Uppercase";
roxo = "https://Roxo.ir is Lowercase";
document.getElementById("demo").innerHTML = Roxo;
</script>

</body>
</html>

خروجی این کد رشته ی "https://Roxo.ir is Uppercase" خواهد بود.

مشاهده ی خروجی این کد در ادیتور آنلاین جاوا اسکریپت

بنابراین حتما توجه کنید: بر اساس چیزی که گفته شد باید بدانید که جاوا اسکریپت VAR یا Var را به عنوان کلید واژه ی var (برای تعریف متغیر) نمی شناسد!

در قسمت های بعدی به طور مفصل تر به سراغ برخی از این موارد خواهیم رفت و نکات ریز تر هر کدام را به شما گوشزد می کنیم.

در پناه حق.